Kallus czy Agrobacterium?
piątek, 10 grudnia 2021
Kallus to inaczej roślinna tkanka przyranna, czyli tkanka formująca się w miejscu zranienia rośliny. Zbudowana jest z szybko dzielących się, niezróżnicowanych komórek. To, że są niezróżnicowane, oznacza że mają potencjał do zróżnicowania się w dowolną inną tkankę rośliny - z kallusa może powstać korzeń, łodyga, liść.
Rośliny wytwarzają kallus naturalnie, aby 'zabliźnić' powstałą ranę. Pojawia się on zwykle w czasie rozmnażania roślin przez sadzonki tradycyjne (ścinanie sadzonki prowadzi do wystąpienia rany na końcu pędu - w tym miejscu roślina wytwarza najpierw kallus a następnie korzeń) lub przy innym zranieniu rośliny (przycinanie, uszkodzenie mechaniczne)
Również przy rozmnażaniu in-vitro (w szkle) kallus może być jednym z etapów regeneracji rośliny (gdy mamy do czynienia z regeneracją pośrednią).
Wygląd kallusa łudząco przypomina wygląd guzów wywołanych przez infekcję Agrobacterium. Jest to rodzaj bakterii fitopatogenicznych, mogących powodować chorobę roślin zwaną guzowatością. Zgrubienia (guzy) mogą pojawiać się na korzeniach, łodygach czy u podstawy pędu. Mogą być wywoływane przez różne gatunki tej bakterii, np. A. tumefaciens czy A. rhizogenes. Bakterie z rodzaju Agrobacterium są również wykorzystywane przy transformacji genetycznej roślin (dzięki nim możliwe jest stosunkowo łatwe modyfikowanie genetyczne roślin).
Bakterie te występują powszechnie w przyrodzie i infekują zranione tkanki.Charakterystyczne dla roślin porażonych guzowatością jest łatwe wyłamywanie się roślin (złamanie następuje przy podstawie pędu). Jednak bardzo podobne objawy mogą być spowodowane również przez przerośniętą tkankę kallusową, ze względu na to, że jest to tkanka bardzo krucha. Rośliny, u których w procesie rozmnażania doszło do przerostu kallusa, również mogą wyłamywać się u podstawy pędu. Takie zjawisko obserwuje się np. na plantacjach borówkowych, gdzie do wyłamywania dochodzi nawet po silnym wietrze lub zbiorze mechanicznym.
Stwierdzenie, czy mamy do czynienia z infekcją Agrobacterium czy też kallusem jest możliwe dzięki badaniom laboratoryjnym. Ze względu na powszechność występowania Agrobacterium, badania takie niestety nie zawsze są jednoznaczne, ponieważ stwierdzenie obecności Agrobacterium w glebie nie oznacza, że jest ona przyczyną infekcji w roślinie, tak jak sama obecność zarodników szarej pleśni nie świadczy, że doszło do zainfekowania tkanek.
