Fytoftoroza
czwartek, 16 listopada 2017

Gatunki rodzaju Phytophthora (z greckiego phyto – roślina, phthora – niszczyciel) są glono-podobnymi patogenami roślin zaliczanymi do lęgniowców. Pierwsze ogniska stwierdzono w Irlandii w połowie XIX w., gdzie P. infestans okazał się przyczyną masowej zarazy ziemniaka. Ze względu na brak podobieństwa taksonomicznego do znanych już wcześniej rodzajów patogenów roślinnych, niemiecki botanik Henrich Anton de Bary w 1876 roku zaklasyfikował omawiany czynnik sprawczy do nowego rodzaju Phytophthora. (Ersek i Ribeiro, 2010; Attard i wsp., 2008).

Lęgniowce rodzaju Phytophthora są szczególnie inwazyjnymi patogenami ze względu na duże zróżnicowanie roślin będących ich gospodarzami. Niektóre gatunki są zdolne są atakować ponad 3 000 różnych gatunków roślin, jak np. P. cinnamomi, która obok P. citricola (obecnie P. plurivora) jest według badań najczęściej występującym w Polsce gatunkiem omawianego rodzaju atakującym głównie rośliny wrzosowate (Hardham i Shan, 2009; Sroczyński i Skrzypczak, 2008).

Obecnie w obrębie tego rodzaju znanych jest już ponad 100 gatunków.

Fytoftoroza to choroba powodowana przez Phytophthora. Patogen infekuje roślinę za pomocą zarodni i zarodników plywkowych powstających ze strzępek. Kiedy dojdzie do kontaktu z rośliną-godpodarzem, przy wysokiej wilgotności powietrza i odpowiedniej temperaturze, wnikają one do wnętrza tkanek roślinnych, wytwarzają strzępki i kolejne zarodnie z zarodnikami rozprzestrzeniając się w ten sposób roślinie. W zależności od gatunku Phytophthora, infekcja może nastąpić odglebowo (kiedy patogen wnika do rośliny poprzez korzenie) lub poprzez części nadziemne rośliny (wierzchołki pędów lub liście).

Rośliny będące w dobrej kondycji rozpoznają patogen i potrafią wytworzyć reakcję obronną, która skutecznie poradzi sobie z problemem. Rośliny osłabione, podmarznięte lub niewłaściwie nawożone, będą jednak wymagały naszej pomocy w walce z fytoftorozą.

Do objawów występowania patogenu na roślinach wrzosowatych należą zgnilizna korzeni i podstawy pędu, uwiądy pędów i nekrozy na liściach o charakterystycznym kształcie strzałki.

  • Zgnilizna korzeni- krzew więdnie ze względu na martwicę korzeni i uniemożliwiony transport wody- objawy bardzo podobne do przesuszenia rośliny, liście zwijają się w rurki. Jeżeli rośliny nie rokują szans na przeżycie należy je wykopać wraz z otaczającą korzenie glebą. Nowe rośliny można sadzić tylko do wymienionego podłoża.
  • Zgnilizna podstawy pędu- po zadrapaniu kory u podstawy pędu, tkanki są brązowe a nie zielone, co świadczy o ich martwicy. Zaatakowane wiązki przewodzące rośliny są przyczyną deficytu wody. Krzew również więdnie a liście zwijają się w rurki. Jeżeli rośliny nie rokują szans na przeżycie należy je wykopać wraz z otaczającą korzenie glebą. Nowe rośliny można sadzić tylko do wymienionego podłoża.
  • Uwiądy pędów- infekcja najczęściej następuje od wierzchołków pędów, które zaczynają więdnąć. W miarę rozprzestrzeniania się infekcji coraz więcej pędów wykazuje objawy więdnięcia. Po zadrapaniu kory na porażonych pędach tkanki są brązowe (martwe). W takim wypadku należy uciąć zainfekowane pędy poniżej miejsca martwicy tkanek, a więc tak, aby pęd po ucięciu był w przekroju całkowicie zielony (żywy) a nie brązowy. Po każdym cięciu należy odkazić sekator np. w denaturacie. Po wykonaniu cięć rośliny opryskujemy jednym z dostępnych środków przeciwko fytoftorozie np. Mildex lub Ridomil Gold. Oprysk warto powtórzyć po 2 tygodniach.
  • Nekrozy na liściach- pojawiają się brązowe, postępujące nekrozy, najczęściej o kształcie strzałki lub litery 'V'. Mogą występować także w postaci plamistości. Zainfekowane liście są zrzucane przez roślinę. Należy je dokładnie zebrać i usunąć te pozostające na roślinie, następnie wyciąć pędy, z których wyrastały porażone liście, dezynfekując sekator po każdym cięciu. Po wykonaniu cięć rośliny opryskujemy jednym z dostępnych środków przeciwko fytoftorozie np. Mildex lub Ridomil Gold. Oprysk warto powtórzyć po 2 tygodniach.


Jeżeli w naszym ogrodzie zmagamy się z problemem fytoftorozy, zalecane będą również zabiegi profilaktyczne. W kwietniu, zaraz po rozpoczęciu wegetacji, możemy wykonać oprysk środkiem Mildex a w trakcie sezonu w lipcu, oprysk środkiem Ridomil Gold, pamiętając, aby nie były wykonywane w temperaturach powyżej 25°C oraz w okresach deszczowych.


Na podstawie objawów przypominających te opisane powyżej nie da się jednoznacznie stwierdzić, czy przyczyną jest infekcja Phytophthora. Istnieje wiele równych patogenów infekujących rośliny, w tym różaneczniki i azalie, które powodują objawy bardzo podobne lub identyczne z fytoftorozą. Należą do nich grzyby z rodzaju Fusarium, Colletotrichum, czy Cercospora. Prawidłowe określenie przyczyny objawów chorobowych możliwe jest jedynie po wykonaniu analizy laboratoryjnej. Fragmenty liści wykłada się na pożywkę, a następnie po wyhodowaniu materiału do analizy ocenia się pod mikroskopem wygląd strzępek, zarodni czy form przetrwalnikowych patogenu. Pozwala to na określenie rodzaju jak i gatunku czynnika infekcyjnego.




Kontakt

przewiń do góry